Barbara

Macedonia to niewielkie państwo bez dostępu do morza - cały kraj, który swoją wielkością niewiele różni się od województwa lubelskiego, kryje w sobie liczne bogactwa, pamiątki barwnej acz trudnej przeszłości, świadectwa współistnienia narodów i kultur. Macedonia przez ponad 500 lat, od schyłku XIV do początku XX wieku, znajdowała się w granicach Imperium Osmańskiego. Do dzisiaj po panowaniu tureckim pozostały całe dzielnice miejskie, jak na przykład ta w Bitoli - zbudowana w orientalnym stylu, ze strzelistymi minaretami górującymi nad miastem. Obecnie miejsca te zamieszkiwane są głównie przez Albańczyków, którzy w Macedonii stanowią liczną, bo ok. 25-proc. mniejszość i na ogół są muzułmanami. Podróżując po tutejszych wioskach i miasteczkach, jak nigdzie indziej można poznać prawdziwą bałkańską mozaikę kultur, wyznań i narodowości. W Macedonii dominują prawosławie i islam, nie ma szczególnych norm obyczajowych, z wyjątkiem tych związanych z islamem, zwłaszcza na prowincji. Macedończycy są tradycyjnie gościnni, do Polski i Polaków odnoszą się z dużą życzliwością.

Ochryda (Ohrid) to miasto położone na południowym zachodzie Macedonii nad wspaniałym (wpisanym na listę UNESCO) jeziorem Ochydzkim, tuż przy albańskiej granicy. Wyróżnia się znakomitą liczbą chrześcijańskich świątyń - znajduje się 365 kościołów - jedna świątynia na każdy dzień roku. Ta legenda, jak każda inna, ma w sobie ziarno prawdy. Wszystkie świątynie, bez żadnego wyjątku, zbudowane są w tym samym stylu - na ogół są to niewielkie budowle z cegły i kamienia, które we wnętrzu kryją olbrzymie skarby - wspaniałe freski i ikonastasy.
Ochryda to miejsce wyjątkowe nie tylko dla Macedończyków, ale w ogóle dla Europejczyków. Mało kto wie, że to tutaj mieściła się jedna z dwóch głównych szkół piśmiennictwa staro-cerkiewno-słowiańskiego - ochrydzka szkoła piśmiennicza, przez niektórych nazywana pierwszym uniwersytetem słowiańskim. Została założona pod koniec IX w. przez ucznia świętych Cyryla i Metodego - św. Klimenta, zwanego później Ochrydzkim, któremu część historyków przypisuje stworzenie cyrylicy, a następnie była kierowana przez św. Nauma. W czasach Klimenta i Nauma Ochryda stała się centrum oświaty i piśmiennictwa oraz ważnym ośrodkiem kulturalnym. W ciągu kolejnych wieków powstawały tu liczne świątynie. Spacer po mieście, dostarcza wielu niezapomnianych wrażeń. Cerkiew św. Bogurodzicy Perivlepty jest chyba najwspanialszym przykładem ochrydzkiej architektury, słynna ze wspaniałych fresków z XIIIw. Do obowiązkowych punktów wędrówki należy także cerkiew św. Pantalejmona, zwana klasztorem św. Klimenta - to tu zowstał pochowany twórca szkoły piśmienniczej. Nie można także pominąć położonej malowniczo nad brzegiem jeziora cerkwi św. Jovana Kaneo, wyjątkowych rozmiarów cerkwi św. Zofii, a także ruin antycznego teatru i pozostałości twierdzy cara Samuela. Po drugiej stronie Jeziora Ochrydzkiego, 30 km od Ochrydy, znajduje się miejscowość Sveti Naum, gdzie pośród zabudowań klasztornych stoi niewielka cerkiew św. Archaniołów. To właśnie w niej znajduje się grób św. Nauma.

Skopje - stolica Macedonii wydaje się miastem niespokojnym, doświadczonym przez przeszłość, jednak zmagającym się z przyszłością. Miasto niewątpliwie stare, sięgające historią czterech wieków przed Chrystusem, przez orientalne dziedzictwo nazywane jest Małym Stambułem. Ale jednak młode, i wciąż budujące się – najważniejszą datą pozostaje tu rok 1992, kiedy to kraj odzyskał wyśnioną niepodległość, rozpoczynając boom rozwojowy. Rzeka Wardar dzieli miasto na dwie części: prawa - zamieszkała przez muzułmanów, mniejszość albańską, zachowała stary styl. Stare tureckie kramy, łaźnie, największy w Skopje bazar, knajpy, zapachy i zaułki z innej, orientalnej części świata tworzą niezwykły mikroklimat tego miejsca. Lewa - bardziej reprezentacyjna z Placem Macedonia i monumentem Aleksandra. Wokół niego powstają budynki kulturalne, rządowe, miejsca użyteczności publicznej – teatry, muzea, ministerstwa oraz mnóstwo monumentalnych pomników historycznych postaci – Justyniana I, Filipa II, a nawet replika paryskiego Łuku Triumfalnego. Wszystko to w ramach projektu "Skopje 2014", dzięki któremu w nową twarz stolicy wpompowane zostało 500 milionów euro. To zderzenie starej i nowej zabudowy sprawia, że niewielka stolica niewielkiego kraju jest gęsta od fascynujących niejednoznaczności, a jej zwiedzanie może być wielką przygodą. Warto też wspomnieć, że to właśnie tutaj urodziła się Matka Teresa - z pochodzenia Albanka, wychowywała się właśnie w Skopje. Jej rodzinny dom został zniszczony podczas trzęsienia ziemi w 1963 r.

Vevcani to wieś, która jest republiką, położona u stóp gór oddzielających Macedonię od Albanii. Ludność wsi jest macedońska i prawosławna, jej okolice natomiast zamieszkane są przez Albańczyków. Gdy w 1991 r. zaczęły się konflikty narodowościowe i religijne na Bałkanach, mieszkańcy Vevcani, obawiające się wojny, przeprowadzili referendum, w którym 99 proc. głosujących opowiedziało się za niepodległością. Wieś ogłosiła się republiką i wprowadziła własną walutę. Niezależności wsi nikt nie uznał, ale jej mieszkańcy zyskali respekt w całej Macedonii. Dziś "republika" ma przyciągnąć turystów. Zadbana wieś jest znakomicie oznakowana turystycznie. Z zabytków jest tu cerkiew i stare kamienno-drewniane budynki mieszkalne. Atrakcją przyrodniczą Vevcani są setki źródeł w parku zdrojowym na końcu wsi.

---

Komentarze:

---